Rozwój potencjału małych i średnich przedsiębiorstw poprzez szersze otwarcie dla nich rynku zamówień publicznych – to jeden z najważniejszych celów, jakie postawiono w Polityce zakupowej państwa. Pzp ma wzmacniać konkurencyjność polskiej gospodarki – służyć temu ma zakup zrównoważonych i innowacyjnych zamówień (np. żywności wysokiej jakości, urządzeń energooszczędnych, ekologicznie wyprodukowanego sprzętu).
Obowiązujące od 2021 r. Prawo zamówień publicznych nałożyło na rząd obowiązek przygotowywania Polityki zakupowej państwa. Jest to dokument o charakterze średniookresowej strategii przyjmowanej przez Radę Ministrów raz na 4 lata. Pierwsza Polityka zakupowa państwa obejmie lata 2022-2025. We wtorek Rada Ministrów przyjęła Politykę zakupową państwa w formie uchwały.
„Zamówienia publiczne to ważny sektor polskiej gospodarki. Państwo przeznacza co roku na ten cel około 10 proc. PKB. Przygotowana przez nas Polityka zakupowa państwa ma pomóc zarządzać zakupami sektora publicznego w Polsce. Do tej pory zamawiający nie dysponowali kompleksowymi i wspólnymi standardami, którymi należy kierować się przy realizacji zakupów publicznych. Powodowało to m.in. zróżnicowane podejście do udziału MŚP w prowadzonych procesach zakupowych, a w konsekwencji niewykorzystywanie ich możliwości, mimo że mikro, małe i średnie firmy stanowią zdecydowaną większość przedsiębiorstw w Polsce – 99,8 proc.” – mówi minister rozwoju i technologii Piotr Nowak.
„Polityka zakupowa państwa wprowadzana nowe podejście do kwestii MŚP w zamówieniach publicznych, w tym zawiera jasne wskazówki, jak korzystać z narzędzi obecnych w nowym prawie zamówień publicznych, aby zwiększyć udział MŚP w rynku zamówień.” – podkreśla minister Piotr Nowak.
Polityka zakupowa państwa koncentruje się na trzech priorytetach – rozwoju potencjału MŚP, profesjonalizacji oraz zrównoważonych i innowacyjnych zamówieniach publicznych.
Rozwój potencjału MŚP w polityce zakupowej państwa
Kontynuując działania zmierzające do szerszej dostępności zamówień publicznych dla MŚP chcemy nie tylko zachęcić nowych przedsiębiorców do zaangażowania się w rynek zamówień publicznych, ale również stymulować popyt na oferowane przez nich usługi, dostawy, czy też roboty budowlane.
Większy strumień środków publicznych trafiający do sektora MŚP to także możliwość wzrostu inwestycji, w tym w kapitał ludzki i zachęta do rozszerzania zakresu działalności gospodarczej.
Wzrost zainteresowania MŚP rynkiem zamówień publicznych przełoży się na dalszy wzrost konkurencyjności firm, a w konsekwencji na otrzymywanie przez zamawiających korzystniejszych ofert. Z kolei gospodarka skorzysta z uwolnienia potencjału wzrostu i innowacyjności MŚP.
Aby to osiągnąć Polityka zakupowa przewiduje konkretne zalecenia dla zamawiających, a także działania wspomagające ze strony państwa:
- szersze stosowanie rozwiązań korzystnych dla MŚP (np. dzielenie zamówienia na części lub dopuszczanie składania ofert częściowych; stawianie wykonawcom proporcjonalnych wymagań, w tym proporcjonalnych wymagań finansowych; zapewnienie optymalnego czasu na przygotowanie się do udziału w postępowaniu oraz złożenie oferty; udzielanie zaliczek i częściowych płatności również w umowach zawieranych na okres krótszy niż 12 miesięcy);
- wprowadzenie mechanizmu certyfikacji wykonawców;
- wsparcie merytoryczne MŚP (wdrożenie programu edukacyjno-informacyjnego dla MŚP – webinaria, szkolenia, seminaria, poradniki, centralna baza wiedzy);
- standaryzacja dokumentów zamówienia;
- wsparcie udziału MŚP w zamówieniach organizacji międzynarodowych.
Profesjonalizacja zamówień publicznych
Zwiększenie efektywności i innowacyjności zamówień publicznych, a co za tym idzie lepsze wydatkowanie publicznych pieniędzy, to jeden z najważniejszych celów profesjonalizacji uwzględnionej w Polityce zakupowej państwa.
Polityka zakupowa wprowadza konkretne zalecenia dla zamawiających w ramach priorytetu profesjonalizacja:
- obowiązek stosowania profili zawodowych (formuła ProcurCompEu);
- doskonalenie kompetencji kadr zamawiającego (np. w zakresie narzędzi z Pzp, umiejętności miękkich, wiedzy merytorycznej o przedmiocie zamówienia) – zamawiający uzyskają w tym zakresie stosowne wsparcie ze strony państwa;
- poprawę współpracy związanej z udzielaniem zamówień wspólnych i centralnych, z wykonawcami i organizacjami publicznymi.
W celu wsparcia merytorycznego zamawiających zostanie zbudowany portal internetowy stanowiący centralną bazę wiedzy na temat zamówień publicznych (zbiór materiałów edukacyjnych, zaleceń i dobrych praktyk, a także moduł e-learningowy).
Zrównoważone i innowacyjne zamówienia publiczne
Polityka zakupowa państwa promuje zamówienia zrównoważone, a więc zielone, zdrowotne, prospołeczne, oraz zamówienia innowacyjne. Ma to być gwarancja wyższej jakości usług publicznych, impuls dla rozwoju gospodarki i ograniczenie negatywnych skutków środowiskowych.
Polityka zakupowa państwa zawiera rozwiązania, które mają prowadzić do wzrostu liczby tego typu zamówień:
- promocja aspektów społecznych, środowiskowych, prozdrowotnych oraz innowacyjnych w zamówieniach publicznych;
- promocja kalkulacji kosztów cyklu życia produktu;
- powołanie zespołu ds. zielonych zamówień (będzie pełnił rolę koordynacyjną w ramach administracji rządowej w zakresie zielonych zamówień publicznych);
- zalecenia w zakresie alokacji części budżetu na zamówienia innowacyjne.
Działania na rzecz realizacji Polityki zakupowej państwa
Polityka zakupowa państwa nie ogranicza się wyłącznie do rekomendacji i zadań dla zamawiających. Zawiera także szereg działań ze strony organów administracji rządowej, których celem ma być wsparcie zamawiających w realizacji opisanych zadań. Służyć temu mają między innymi:
- budowa platformy internetowej dla uczestników rynku zamówień (będzie zawierać materiały edukacyjne oraz moduł e-learningowy);
- działania promocyjno-informacyjne;
- szkolenia, warsztaty, konferencje;
- przewodniki, rekomendacje;
- powołanie zespołu ds. zielonych zamówień;
- opracowywanie pakietów standardowych dokumentów oraz pakietów dobrych praktyk.
Źródło: MRiT
