Dnia 24.02.2021 roku Trybunał Konstytucyjny podjął istotne rozstrzygnięcie, które szczególnie w dobie ograniczeń spowodowanych pandemią, pozwala na osiągnięcie wymiernych oszczędności podatkowych, wyrok jest również zgodny z oczekiwaniami podatników i szeroko rozumianą „logiką” opodatkowania majątkowego działalności gospodarczej (sygn. akt: SK 39/19).
Czego dotyczył spór?
Problematyka poruszana przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku dotyczy kwestii stawki podatku od nieruchomości mającej zastosowanie do gruntu lub budynków oraz samego opodatkowania budowli.
Ogólna zasada stosowana dotychczas przez organy skarbowe polegała na tym, że podwyższona stawka właściwa dla gruntów oraz budynków wykorzystywanych w działalności gospodarczej ma zastosowanie do każdej nieruchomości, która znajduje się w posiadaniu przedsiębiorcy.
Podobna logika została przyjęta w odniesieniu do budowli, samo posiadanie przez przedsiębiorcę powoduje opodatkowanie. Przy czym istotne jest, iż zasada ta ma zastosowanie niezależnie od tego, czy dany obiekt jest faktycznie wykorzystywany w działalności, czy jest z niej wycofany.
Często pojawiający się praktyczny przykład dotyczy bocznic kolejowych przy magazynach, które nawet nie posiadają technicznego połączenia z torowiskiem, według organów podatkowych tego rodzaju obiekty należy nadal opodatkowywać jak wykorzystywane w działalności gospodarczej z uwagi na sam fakt posiadania przez przedsiębiorcę.
Rozstrzygnięcie Trybunału Konstytucyjnego
Trybunał uznał za niezgodną z Konstytucją interpretację art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych w takim zakresie, w jakim opodatkowanie stawkami właściwymi dla przedsiębiorców wynika jedynie z faktu posiadania danego obiektu przez przedsiębiorcę. Oznacza to, że w sytuacji, która jest dosyć standardowa, gdzie przedsiębiorca posiada nieruchomość, której w praktyce nie wykorzystuje w swojej działalności, nie musi on automatycznie opodatkowywać nieruchomości stawką właściwą dla działalności gospodarczej, samo posiadanie nie powoduje obowiązku zastosowania wyższej stawki.
Jest to niezwykle istotne rozstrzygnięcie dla wielu przedsiębiorców, którzy ponoszą obecnie nieporównywalnie wyższe koszty podatku od nieruchomości, w związku z posiadaniem nieruchomości, nie mających wpływu na generowane przez nich przychody.
Właśnie ten brak symetrii stanowi główną oś argumentacji Trybunału Konstytucyjnego, który wskazuje na dysproporcję pomiędzy przedsiębiorcą posiadającym nieruchomość, której nie wykorzystuje w działalności gospodarczej a osobą fizyczną posiadającą identyczną nieruchomość. W obu przypadkach sama nieruchomość nie ma wpływu na przychody osiągane przez posiadacza, jednak przedsiębiorca podlegałby nieproporcjonalnie wyższemu opodatkowaniu.
Biorąc pod uwagę powyższą nierówność uznano, że wykładnia analizowanego przepisu, zgodnie z którą samo posiadanie nieruchomości przez przedsiębiorcę przesądza o konieczności zastosowania stawki podatku od nieruchomości właściwej dla działalności gospodarczej jest niezgodna z Konstytucją.
Znaczenie wyroku Trybunału
Wyrok Trybunału – Dz.U. z 2021 r. poz. 401 – ma bardzo doniosłe znaczenie, przede wszystkim dla przedsiębiorców płacących podatki od nieruchomości, które nie są faktycznie wykorzystywane w działalności. Z jednej strony sam wyrok wydaje się dosyć jednoznaczny i pozwala na szerokie zastosowaniem, z drugiej zaś dotyczy on bardzo specyficznego stanu faktycznego, w którym osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą kwestionuje wysokość opodatkowania nieruchomości znajdującej się w jej posiadaniu.
Należy jednak mieć na uwadze, iż moc wiążąca wyroku Trybunału Konstytucyjnego nie ogranicza się jedynie do konkretnego stanu faktycznego, tego rodzaju rozstrzygnięcie eliminuje z obiegu konkretną normę prawną, która w tym wypadku skutkuje dysproporcjonalnym opodatkowaniem majątku.
Praktyczne zastosowanie
Omawiane rozstrzygnięcie może mieć bardzo szerokie zastosowanie, poczynając od opodatkowania bocznic kolejowych, które nie są obecnie wykorzystywane w działalności, budynków fabryk, które zostały wycofane z użytku po gruntu znajdujące się w posiadaniu podmiotów prowadzących elektrownie fotowoltaiczne. We wszystkich tych przypadkach istnieje możliwość powołania się na wskazywany wyrok w celu odzyskania nadpłaconego podatku lub obniżenia zobowiązania na przyszłość.
Piotr Zając – Dyrektor Zarządzający | Partner
Accace Sp. z o.o. Warszawa
Podstawa prawna:
Ustawa z dn. 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych – Dz.U. z 2019 r. poz. 1170 ze zm.
