Wpływ pandemii wywołanej koronawirusem SARS-CoV-2 na sytuację na rynku pracy
Zarówno wyniki badania aktywności ekonomicznej ludności (BAEL), obrazujące przeciętną sytuację w badanym okresie, jak i dane z badania Bezrobocia rejestrowanego, nie wykazały w I kwartale 2020 r. istotnych różnic (w porównaniu z poprzednimi okresami) w liczebnościach zbiorowości reprezentujących podstawowe kategorie statusu na rynku pracy oraz wartościach podstawowych wskaźników rynku pracy, mogących być skutkiem pandemii. Zaobserwowano jedynie pierwsze symptomy zmian dotyczących szczegółowych wskaźników opisujących wewnętrzną strukturę głównych zbiorowości, które mogły być efektem rozwoju COVID-19 i wprowadzanych w związku z tym ograniczeń, szczególnie w końcowych tygodniach kwartału.
Należy pamiętać, że ze względu na przyjętą metodologię, wielkość próby badawczej oraz kwartalny charakter badania, BAEL pokazuje „uśrednioną” sytuację w całym kwartale – zatem liczby dotyczące całego I kwartału 2020 r. reprezentują średnie stany z 13 tygodni kwartału, co jest szczególnie istotne dla interpretacji wyników w sytuacji, gdy kwartał stanowi okres charakteryzujący się stosunkowo dużą niejednorodnością ze względu na wystąpienie nietypowych zjawisk w trakcie jego trwania, z czym mieliśmy do czynienia w I kwartale 2020 r.
Analiza BAEL
Dodatkowa analiza przeprowadzona na danych zebranych w próbie w dwóch ostatnich tygodniach marca również nie wykazała istotnego pogorszenia sytuacji na rynku pracy w początkowym okresie rozwoju pandemii. W drugiej połowie marca na podstawie wyników BAEL zaobserwowano jedynie pewne efekty mające bezpośredni związek z pandemią, które jednak nie skutkowały jeszcze zwykle trwałą zmianą wielkości podstawowych zbiorowości na rynku pracy. Dotyczyły one przede wszystkim populacji osób pracujących. Chociaż nie wiązały się jeszcze ze zmianą statusu na rynku pracy, są zapowiedzią rozpoczęcia procesu zmiany koniunktury na rynku pracy.
Najczęściej wskazywanym powodem niewykonywania pracy była przerwa w działalności zakładu pracy – dotyczyła ona 6,6% wszystkich pracujących (zarówno w całym I kwartale 2020 r., w IV kwartale 2019 r., jak i w I kwartale poprzedniego roku udział ten był zdecydowanie niższy i wynosił odpowiednio 1,3%; 0,1% oraz 0,2%).
Innym zjawiskiem charakterystycznym dla ostatnich dwóch tygodni I kwartału 2020 r. nieobserwowanym do tej pory w takiej skali, które można powiązać ze zmianami w organizacji pracy spowodowanymi pandemią COVID-19, był wzrost liczby osób pracujących w domu. W omawianym okresie udział osób, które zwykle wykonywały swoją pracę w domu w ogólnej liczbie pracujących kształtował się na poziomie 14,2% (w całym I kwartale 2020 r. wynosił on 6,4%; w poprzednim kwartale 4,3% a przed rokiem 4,8%). Wśród tych osób aż 71,8% jako bezpośredni powód pracy w domu wskazało sytuację związaną z koronawirusem.
Swoje obowiązki zawodowe częściej wykonywały w domu kobiety – 16,5% pracujących kobiet wskazało na taką formę pracy (w stosunku do 6,9% w I kwartale tego roku; 4,8% w IV kwartale 2019 r. oraz 5,4% w analogicznym okresie poprzedniego roku). Wśród mężczyzn odsetek ten kształtował się na poziomie 12,3% (wobec 6,0% na przestrzeni całego I kwartału 2020 r.; 3,9% w poprzednim kwartale i 4,4% rok wcześniej).
Inaczej niż miało to miejsce w poprzednich kwartałach kształtowały się udziały osób pracujących zwykle w domu w zależności od miejsca zamieszkania. W ostatnich dwóch tygodniach I kwartału 2020 r. mieszkańcy miast pracowali w domu częściej niż mieszkańcy wsi (16,9% w stosunku do 10,2%) – w I kwartale 2020 r. było to odpowiednio 6,1% oraz 6,8%; IV kwartale 2019 r. udziały te kształtowały się na poziomie 3,7% i 5,1% natomiast w I kwartale 2019 r. wynosiły 4,1% oraz 5,9%.
Wyniki badania aktywności ekonomicznej ludności (BAEL) wskazują, że osoby aktywne zawodowo stanowiły w I kwartale 2020 r. 56,0% ludności w wieku 15 lat i więcej.
W porównaniu z IV kwartałem 2019 r. wskaźnik ten pozostał bez zmian, natomiast w odniesieniu do I kwartału 2019 r. utrzymał się na zbliżonym poziomie (wzrost o 0,1 p. proc.)
Osoby pracujące stanowiły w I kwartale 2020 r. 54,2% ludności w wieku 15 lat i więcej. W porównaniu z IV kwartałem 2019 r. wskaźnik ten zmniejszył się o 0,2 p. proc., natomiast w odniesieniu do analogicznego okresu poprzedniego roku zwiększył się o 0,5 p.proc.
Osoby bezrobotne stanowiły w I kwartale 2020 roku 3,1% ludności aktywnej zawodowo w wieku 15 lat i więcej. Natężenie bezrobocia zwiększyło się w porównaniu z poprzednim kwartałem, zaś zmniejszyło się w stosunku do I kwartału 2019 r.
Osoby bezrobotne zarejestrowane w urzędach pracy w końcu marca 2020 r. stanowiły 5,4% cywilnej ludności aktywnej zawodowo. Stopa bezrobocia rejestrowanego wzrosła w porównaniu z grudniem 2019 r. o 0,2 p. proc., natomiast w odniesieniu do końca marca 2019 r. – obniżyła się o 0,5 p. proc.
Osoby bierne zawodowo stanowiły w I kwartale 2020 roku 44,1% ogółu ludności w wieku 15 lat i więcej. Odsetek ten ukształtował się na podobnym poziomie w porównaniu z poprzednim kwartałem (wzrost o 0,1 p. proc.) oraz pozostał bez zmian do odnotowanego w analogicznym okresie 2019 r.
źródło: GUS
