Nie można wywieść istnienia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej spółki z siedzibą w państwie trzecim z samego faktu, że spółka ta posiada w tym państwie członkowskim spółkę zależną – to stanowisko Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w wyroku z dn. 07.05.2020 r., sygn. akt: C-547/18
Czy i co zmienia on w perspektywie polskiej (zwłaszcza, że dotyczy „sprawy polskiej“)?
Sprawa stara jak świat, od zarania budząca kontrowersje, do dzisiaj – mimo wyroku TSUE – nierozstrzygnięta. Tym razem wyrok został wydany w odpowiedzi na wniosek WSA we Wrocławiu, a dotyczył postępowania pomiędzy spółką prawa polskiego – Dong Yang Electronics, a polskim organem skarbowym.
Przedmiotem sprawy było określenie miejsca opodatkowania usług świadczonych przez polską spółkę w następujących okolicznościach:
- Dong Yang w Polsce (Dong Yang PL) świadczyła usługi montażu płytek PCB na rzecz spółki LG Display z siedzibą w Korei Południowej (LG Korea), z materiałów należących do LG Korea. Materiały były dostarczane przez spółkę zależną LG Korea – LG Display SP. z o.o., spółkę prawa polskiego (LG Polska).
- Dong Yang przekazywała z powrotem PCB do LG Polska.
- LG Polska posiada własne środki produkcji.
- LG Polska oraz LG Korea posiadają odrębne numery identyfikacyjne VAT.
- LG Korea zapewniła Dong Yang, że nie posiada w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej (Fixed establishment – FE), nie zatrudnia pracowników i nie posiada nieruchomości ani zaplecza technicznego na terytorium Polski.
- Dong Yang wystawiała LG Korea faktury za usługi montażu PCB, traktując te usługi jako niepodlegające opodatkowaniu VAT na terytorium Polski.
Dong Yang PL, na podstawie deklaracji LG Korea, uznała, że świadczone usługi (montażu płytek służących dalej do produkcji wyświetlaczy LCD) są realizowane na rzecz spółki koreańskiej, co powoduje brak ich opodatkowania w Polsce.
Dyrektor Izby Skarbowej we Wrocławiu stwierdził, że LG Korea, na podstawie stosownych umów, których była stroną, wykorzystywała LG Polska jako własne miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.
WSA zauważył problem spółek zależnych
O ile stwierdziliśmy, że sprawa nie po raz pierwszy trafia na wokandę, a wydany wyrok wątpliwości nadal nie rozwiewa, to nie dziwi nas zasadność zwrócenia się przez WSA do Trybunału z wnioskiem o rozstrzygnięcie sporu. Polski sąd podał w wątpliwość, czy istnienie stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej może być wywiedzione z samego faktu istnienia spółki zależnej. A idąc dalej, czy usługodawca musi wziąć pod uwagę stosunki umowne między spółką dominującą, a spółką zależną – co może determinować zaistnienie FE (wbrew zapewnieniom LG Korea o nieprowadzeniu w Polsce FE).
Jak dowiadujemy się z uzasadnienia WSA we Wrocławiu – znowuż słusznego – „umowy o współpracy łączące spółkę dominującą ze spółką zależną, na podstawie których polskie organy podatkowe ustaliły istnienie stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, zostały uzyskane w ramach postępowania podatkowego innego niż postępowanie, które doprowadziło do wszczęcia postępowania głównego i nie były dostępne usługodawcy, którego dotyczyło postępowanie główne“.
Wobec narosłych wątpliwości, sąd zwrócił się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:
- Czy z samego faktu posiadania przez spółkę mającą siedzibę poza terytorium Unii Europejskiej spółki zależnej na terytorium Polski można wywieść istnienie stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce?
- Czy w wypadku odpowiedzi przeczącej na pytanie pierwsze podmiot trzeci zobowiązany jest do analizy stosunków umownych pomiędzy spółką z siedzibą poza terytorium Unii Europejskiej a spółką zależną w celu ustalenia, czy istnieje stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce przez tę pierwszą spółkę?
Wyrok TSUE po myśli podatnika
Odpowiedź Trybunału na obydwa pytania była przecząca. W uzasadnieniu czytamy, że „[…] usługodawca nie może wywieść istnienia na terytorium państwa członkowskiego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej spółki z siedzibą w państwie trzecim z samego faktu, że spółka ta posiada w tym państwie członkowskim spółkę zależną, oraz że usługodawca ten nie jest zobowiązany do badania, w celu dokonania takiej oceny, stosunków umownych łączących te dwa podmioty“.
Trybunał podkreśla, że na bazie art. 22 rozporządzenia wykonawczego nr 282/2011 podmiot świadczący usługi jest zobowiązany do zbadania stosunków umownych między usługodawcą a podatnikiem-usługobiorcą, a nie do stosunków umownych między tym podatnikiem-usługobiorcą a podmiotem, który mógłby kreować FE w Polsce.
Jak wykorzystać wyrok TSUE?
Z perspektywy polskiego prawa podatkowego opisany wyrok może przynieść złagodzenie podejścia organów do tematyki FE. Wyroki TSUE w tym zakresie, korzystniejsze niż polskich sądów, stanowią kryteria dla analizy przypadków zaistnienia FE oraz drogowskaz, jak podatnicy powinni do analizy stosowania tych kryteriów podchodzić. Oprócz kluczowych odpowiedzi na pytania WSA, z opisanego wyroku dowiadujemy się również m.in., że nie ma wpływu na przedmiotowe rozstrzygnięcie fakt, iż podmiot koreański nie mógł w Polsce prowadzić działalności inaczej niż poprzez spółkę zależną.
Zachęcamy Państwa do przeanalizowania łańcuchów zamówień w Państwa działalności pod kątem przepisów ustawy VAT, a zwłaszcza do oceny ryzyka na podstawie majowego wyroku TSUE. Błędne ujęcie analogicznej transakcji dla celów VAT może skutkować powstaniem zaległości podatkowej i odsetek z tego tytułu.
Źródło: Postanowienie WSA we Wrocławiu z dn. 06.06.2018 r., sygn. akt: I SA/Wr 286/18
Wyrok TSUE z dn. 07.05.2020 r. w sprawie C-547/18 Dong Yang Electronics
Jakub Czerski – Senior Tax Consultant
Piotr Zając – Dyrektor Zarządzający
Accace Sp. z o.o. Warszawa
