Ustawą z 16 listopada 2022 r. o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw [1] zostały wprowadzone zmiany w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych [2]. Zmiany polegają na wyłączeniu obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne za wybrane grupy ubezpieczonych, za których składka zdrowotna była dotychczas finansowana ze środków budżetu państwa. Osoby te nadal pozostają w ubezpieczeniu zdrowotnym lecz bez obowiązku comiesięcznego opłacania za nie składek na to ubezpieczenie.
Składki na ubezpieczenie zdrowotne nie będą opłacane za:
- osoby pobierające rentę, którym przyznano rentę na podstawie przepisów o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz członków ich rodzin, jak również osoby, które utraciły wzrok w wyniku działań wojennych w latach 1939–1945 lub eksplozji niewypałów i niewybuchów pozostałych po tych działaniach, otrzymujące dochody z tytułu emerytury lub renty zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie odrębnych przepisów
(zgłaszane z kodem tytułu ubezpieczenia: 25 10 xx, 25 11 xx); - żołnierzy odbywających zasadniczą służbę wojskową, pełniących terytorialną służbę wojskową, zawodową służbę wojskową w trakcie kształcenia, żołnierzy powołanych do służby w aktywnej rezerwie w dniach pełnienia tej służby, żołnierzy pasywnej rezerwy powołanych na ćwiczenia wojskowe w dniach odbywania tych ćwiczeń lub pełniących służbę wojskową w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny
(zgłaszanych z kodem tytułu ubezpieczenia 11 10 xx); - uczniów w rozumieniu przepisów o systemie oświaty
(zgłaszanych z kodem tytułu ubezpieczenia 21 10 xx); - dzieci przebywające w placówkach pełniących funkcje resocjalizacyjne, wychowawcze lub opiekuńcze lub w domach pomocy społecznej
(zgłaszane z kodem tytułu ubezpieczenia 21 10 xx); - bezrobotnych niepobierających zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium
(zgłaszanych z kodem tytułu ubezpieczenia 09 11 xx); - niepobierających zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego z przyczyn określonych w art. 27 ust. 1 pkt 3–6 i ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu
(zgłaszanych z kodem tytułu ubezpieczenia 09 40 xx, 09 41 xx); - studentów i doktorantów
(zgłaszanych z kodem tytułu ubezpieczenia 18 11 xx, 18 12 xx); - kombatantów i osoby represjonowane niepodlegające ubezpieczeniom społecznym w Rzeczypospolitej Polskiej lub niepobierające emerytury lub renty
(zgłaszanych z kodem tytułu ubezpieczenia 22 10 xx); - działaczy opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowane z powodów politycznych niepodlegające ubezpieczeniu społecznemu w Rzeczypospolitej Polskiej lub niepobierające emerytury lub renty
(zgłaszanych z kodem tytułu ubezpieczenia 22 10 xx); - cywilne niewidome ofiary działań wojennych
(zgłaszane z kodem tytułu ubezpieczenia 25 10 22, 25 10 23), - absolwentów, którzy odbywają w Rzeczypospolitej Polskiej obowiązkowy staż, oraz osoby odbywające kursy języka polskiego lub kursy przygotowawcze do podjęcia nauki w języku polskim, o których mowa w przepisach odrębnych – nowy tytuł do ubezpieczenia
(zgłaszanych z kodem tytułu ubezpieczenia 21 10 xx).
Zmiana przepisów oznacza, że począwszy od 1 stycznia 2023 r. płatnicy składek za wskazane grupy ubezpieczonych:
- powinni zgłaszać te osoby do ubezpieczenia zdrowotnego na ZUS ZZA – jeśli powstał obowiązek podlegania tylko temu ubezpieczeniu lub na ZUS ZUA – jeśli osoby te będą podlegały ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu i wyrejestrowywać je z tych ubezpieczeń po ustaniu tytułu ubezpieczenia na ZUS ZWUA,
- nie powinni składać za styczeń 2023 r. i kolejne miesiące raportów ZUS RCA za wskazane osoby, jeśli podlegają one wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu,
- powinni złożyć za styczeń 2023 r. i kolejne miesiące raporty imienne ZUS RCA za wskazane osoby z rozliczeniem składek na ubezpieczenia społeczne i zerową składką na ubezpieczenie zdrowotne, jeśli osoby te podlegają ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu.
W przypadku gdy płatnik złoży jednak do ZUS raport imienny ZUS RCA ze wskazanym kodem tytułu ubezpieczenia i zerową/ pustą składką na ubezpieczenie zdrowotne, raport taki zostanie uznany za poprawny.
W przypadku absolwentów, którzy odbywają w Rzeczypospolitej Polskiej obowiązkowy staż, oraz osób odbywających kursy języka polskiego lub kursy przygotowawcze do podjęcia nauki w języku polskim, o których mowa w przepisach odrębnych, obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego powstaje z dniem złożenia oświadczenia o niepodleganiu obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu, nie wcześniej jednak niż z dniem rozpoczęcia obowiązkowego stażu lub kursu, a wygasa z dniem ukończenia stażu lub kursu albo skreślenia z listy uczestników stażu lub kursu.
Osoby te zgłaszają do ubezpieczenia zdrowotnego, podobnie jak uczniów, studentów i doktorantów, odpowiednio – szkoły, uczelnie, podmioty prowadzące szkoły doktorskie, placówki pełniące funkcje resocjalizacyjne, wychowawcze lub opiekuńcze i domy pomocy społecznej.
Podstwa prawna
[1] Art. 2 ustawy z 16 listopada 2022 r. o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2770).
[2] Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2561).
ZUS
