W Dzienniku Ustaw z dnia 31 marca 2020 r. pod pozycją 568 opublikowano ustawę z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, zwaną dalej „ustawą antykryzysową”.
Czym jest ustawa antykryzysowa?
Wspomniana powyżej ustawa antykryzysowa stanowi obszerną nowelizację do istniejącego już aktu prawnego, jakim jest ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. poz. 374, ze zm.), zwana dalej „ustawą podstawową”.
Ponadto, ustawa antykryzysowa zmienia kilkadziesiąt odrębnych ustaw, w celu dostosowania ich zapisów do nowych rozwiązań wprowadzonych do ustawy podstawowej.
Kiedy wchodzi w życie ustawa antykryzysowa?
Ustawa antykryzysowa, w przeważającej części, weszła w życie z dniem ogłoszenia, tj. 31 marca 2020 r., co wynika wprost z art. 101 tej ustawy.
Jednocześnie należy zauważyć, iż w odniesieniu do kilkunastu postanowień przewidziano inne terminy uzyskania mocy obowiązującej – przepisy objęte taką dyspozycją zostały wyszczególnione również w przywołanym art. 101.
Jaka jest ogólna charakterystyka zmian ujętych w ustawie antykryzysowej?
Rozwiązania, jakie wprowadza ustawa antykryzysowa, można podzielić – w najbardziej podstawowym ujęciu – na przepisy odnoszące się do ułatwień w sferze socjalnej (np. prawo do zasiłku opiekuńczego), w zakresie funkcjonowania państwowych jednostek organizacyjnych (podmioty działające w ochronie zdrowia, sądy powszechne i wojskowe) oraz regulacje pomocowe (możliwość: uzyskania przez przedsiębiorców rekompensat, dofinansowań, świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy, ustalenia warunków wykonywania pracy w okresie przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy).
Jakie inne ważne kwestie reguluje ustawa antykryzysowa?
Kwestii objętych regulacją ustawy antykryzysowej – dotychczas nie wspomnianych – jest bardzo wiele, można do nich zaliczyć m.in. zawieszenie, od dnia ogłoszenia epidemii, wykonywania obowiązków wynikających z:
- przepisów Kodeksu pracy (k.p.) dotyczących przeprowadzania lekarskich badań okresowych pracowników,
- odpowiednich zapisów ustawy o transporcie drogowym,
- przepisów ustawy o transporcie kolejowym w odniesieniu do wykonywania okresowych badań lekarskich i badań psychologicznych.
Ponadto, orzeczenia o:
- częściowej niezdolności do pracy,
- całkowitej niezdolności do pracy,
- całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji,
- niezdolności do samodzielnej egzystencji
– wydane na podstawie określonych ustaw, których ważność upływa w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii albo w okresie 30 dni następujących po ich odwołaniu, zachowują ważność przez okres kolejnych 3 miesięcy od dnia upływu terminu ich ważności, w przypadku złożenia wniosku o ustalenie uprawnień do świadczenia na dalszy okres przed upływem terminu ważności tych orzeczeń.
Należy podkreślić, że w ustawie podstawowej dodano, na podstawie nowelizacji, Rozdział 2a poświęcony administracyjnym karom pieniężnym.
W razie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii bank będzie mógł dokonać zmiany określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu udzielonego na podstawie ustawy – Prawo bankowe mikroprzedsiębiorcy, małemu lub średniemu przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy – Prawo przedsiębiorców, jeżeli:
- kredyt został udzielony przed dniem 8 marca 2020 r. oraz
- zmiana taka jest uzasadniona oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy dokonaną przez bank nie wcześniej niż w dniu 30 września 2019 r.
W istocie zmian o podobnym charakterze, ważnych dla obywateli, jest sporo, będą one przedmiotem odrębnych opracowań dotyczących ustawy antykryzysowej.
Maciej Ofierski
