Resort edukacji planuje rozszerzyć katalog kursów kwalifikacyjnych prowadzonych przez placówki doskonalenia nauczycieli. MEiN chce, aby placówki te przygotowywały do pracy również nauczycieli WDŻ, czyli wychowania życia w rodzinie.
Opublikowany projekt nowelizacji rozp. MEN z dn. 28.05.2019 r. w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli (Dz.U. z 2019 r. poz. 1045) zakłada, że placówki te będą mogły prowadzić kursy kwalifikacyjne także w zakresie:
- wychowania do życia w rodzinie;
- przygotowania pedagogicznego dla nauczycieli prowadzących zajęcia edukacyjne artystyczne w szkołach artystycznych i placówkach kształcenia artystycznego.
Wychowanie do życia w rodzinie
W przypadku wychowania do życia w rodzinie jako uzasadnienie resort podaje zauważalny spadek liczby nauczycieli prowadzących te zajęcia, co ma wynikać z faktu, że obecnie tylko nieliczne uczelnie realizują kształcenie przygotowujące nauczycieli WDŻ. Zmiana ma więc ułatwić nauczycielom podejmowanie kształcenia w tym kierunku.
MEiN zapowiada, że wychowanie do życia w rodzinie będzie jednym z priorytetów polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2021/2022. „Charakter tych zajęć ma wymiar wychowawczy, edukacyjny i profilaktyczny. W związku z tym będą one znacznym wsparciem dla uczniów po długim okresie ograniczeń wynikających z sytuacji epidemiologicznej w odbudowywaniu relacji społecznych (także wewnątrzrodzinnych), w pracy nad własnymi emocjami, jak też w działaniach profilaktycznych w zakresie zachowań problemowych i niepożądanych” – ocenia resort.
W szkołach zajęcia edukacyjne WDŻ realizowane są na podstawie rozp. MEN z dn. 12.08.1999 r. w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartościach rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji, zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego (t. jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 395, ze zm.). Na realizację zajęć przeznacza się w każdym roku szkolnym, dla uczniów poszczególnych klas, po 14 godz., w tym po 5 godz. z podziałem na grupy dziewcząt i chłopców. Zajęcia są realizowane, począwszy od klasy 4 szkoły podstawowej. Uczeń niepełnoletni nie bierze udziału w zajęciach, jeżeli jego rodzice zgłoszą dyrektorowi szkoły w formie pisemnej rezygnację.
„Do właściwej realizacji zajęć potrzeba wyspecjalizowanej kadry nauczycieli, którzy posiadają interdyscyplinarną wiedzę niezbędną do zrealizowania wymaganych treści programowych, ale także kompetencje i umiejętności z zakresu komunikacji interpersonalnej” – podkreśla MEiN i dodaje, że wymaga to „wprowadzenia do systemu dokształcania i doskonalenia nauczycieli tematyki obejmującej zakres tych treści. Jest to zadanie kierowane przede wszystkim do placówek doskonalenia nauczycieli”.
W myśl projektowanej zmiany akredytowane placówki doskonalenia nauczycieli będą mogły prowadzić kursy kwalifikacyjne z WDŻ zgodnie z dotychczasowymi zasadami, z uwzględnieniem wymagań określonych w ramowym planie i programie kursu kwalifikacyjnego zatwierdzonym przez MEiN. Uwzględnione zostaną wymagania wynikające ze standardu kształcenia nauczycieli określonego w rozp. MNiSW z dn. 25.07.2019 r. w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (Dz.U. z 2021 r. poz. 890), które reguluje wymagania dotyczące przygotowania do wykonywania zawodu nauczyciela realizowanego m.in. w formie studiów podyplomowych. Ponieważ kursy kwalifikacyjne, podobnie jak studia podyplomowe, są formą umożliwiającą uzyskanie kwalifikacji do zajmowania stanowiska nauczyciela, wymagania dotyczące kursów kwalifikacyjnych muszą odpowiadać – zakresem realizowanych na kursie zajęć i ich minimalnym wymiarem – wytycznym sformułowanym dla studiów podyplomowych przygotowujących do wykonywania zawodu nauczyciela. Gwarantem wysokiej jakości kursów kwalifikacyjnych jest fakt, że są one prowadzone wyłącznie przez akredytowane placówki doskonalenia nauczycieli.
Po ukończeniu kursu kwalifikacyjnego w zakresie WDŻ osoby posiadające kwalifikacje niezbędne do zajmowania stanowiska nauczyciela w szkołach podstawowych, określone w rozp. MEN z dn. 01.08.2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (t. jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 1289), uzyskają dodatkowe kwalifikacje do prowadzenia zajęć z wychowania do życia w rodzinie w szkołach podstawowych. Resort nie przewiduje podobnej ścieżki uzyskiwania kwalifikacji, czyli ukończenia kursu kwalifikacyjnego, do prowadzenia zajęć w szkołach ponadpodstawowych.
Przygotowanie pedagogiczne do zajęć artystycznych
Z kolei umożliwienie placówkom doskonalenia nauczycieli szkół artystycznych, prowadzonym przez MKiDN, realizowania kursów kwalifikacyjnych w zakresie przygotowania pedagogicznego dla nauczycieli prowadzących zajęcia edukacyjne artystyczne w szkołach artystycznych i placówkach kształcenia artystycznego – to wyjście naprzeciw oczekiwaniom zawodowych artystów zainteresowanych pracą w szkolnictwie artystycznym.
Uzyskanie niezbędnego przygotowania do prowadzenia zajęć edukacyjnych artystycznych w szkołach artystycznych i placówkach kształcenia artystycznego jest możliwe przede wszystkim w uczelniach artystycznych. W szkołach artystycznych i placówkach kształcenia artystycznego nauczycielami są często artyści, których głównym zajęciem jest twórczość artystyczna.
Kursy kwalifikacyjne w zakresie przygotowania pedagogicznego dla nauczycieli prowadzących zajęcia edukacyjne artystyczne będzie mogło prowadzić tylko Centrum Edukacji Artystycznej, czyli wyspecjalizowana jednostka wykonująca zadania związane z doskonaleniem nauczycieli szkół artystycznych i placówek kształcenia artystycznego. Kursy te będą prowadzone z uwzględnieniem ramowego planu i programu kursu kwalifikacyjnego z tego zakresu, zatwierdzonego przez MKiDN. Możliwość uzyskiwania przygotowania pedagogicznego w formie kursu kwalifikacyjnego przez nauczycieli szkół artystycznych i placówek kształcenia artystycznego jest uwzględniona w przygotowywanym obecnie przez MKiDN nowym rozporządzeniu w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli szkół artystycznych, placówek kształcenia artystycznego i placówek doskonalenia nauczycieli.
Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego
