Od stycznia 2022 r. w ramach Polskiego Ładu zlikwidowano możliwość odliczenia jakiejkolwiek części składki zdrowotnej od podatku (do tej pory odliczaniu od podatku podlegała większa część zapłaconej składki zdrowotnej). Wysokość składki będzie natomiast zależała od metody rozliczenia podatku dochodowego stosowanej przez podatnika.
Składka zdrowotna dla zatrudnionych
Podatnicy zatrudnieni w ramach umowy o pracę lub świadczący pracę w ramach umowy zlecenia od stycznia 2022 r. nadal będą obciążeni 9% składką zdrowotną, która jednak nie będzie mogła zostać odliczona od podatku.
Dla pracowników zarabiających od 5.701 zł do 11.141 zł brutto ustawodawca przewidział jednak tzw. ulgę dla klasy średniej, która ma zniwelować negatywne skutki nieodliczanej składki zdrowotnej. Niestety z tej ulgi nie będę mogli skorzystać zleceniobiorcy.
Opodatkowanie przedsiębiorców wg skali podatkowej lub podatkiem liniowym
Składka zdrowotna osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, która rozlicza podatek dochodowy na zasadach ogólnych lub 19% podatkiem liniowym będzie skorelowana z jej miesięcznym dochodem.
W przypadku skali podatkowej składka wyniesie 9% podstawy wymiaru, natomiast przedsiębiorcy opodatkowani podatkiem liniowym zapłacą 4,9% podstawy wymiaru. Podstawą wymiaru składki jest dochód z działalności gospodarczej, czyli różnica między przychodami a kosztami ich uzyskania pomniejszona o kwotę opłaconych składek na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe.
Należy jednak podkreślić, że ustawodawca przewidział minimalną podstawę wymiaru składki zdrowotnej, która jest równa co najmniej minimalnemu wynagrodzeniu obowiązującemu od 1 stycznia danego roku.
Zatem w 2022 r. minimalna podstawa wymiaru składki zdrowotnej wyniesie 3.010 zł, a minimalna składka zdrowotne wyniesie 270,90 zł.
W przypadku prowadzenia przez podatnika kilku pozarolniczych działalności gospodarczych, zapłaci on składkę zdrowotną od sumy dochodów z działalności gospodarczych.
Regulacje wprowadzone Polskim Ładem zmieniły dodatkowo termin zapłaty składki zdrowotnej przez przedsiębiorców na dzień 20. danego miesiąca.
Utrzymanie dotychczasowego terminu do 10. dnia miesiąca dla przedsiębiorców niezatrudniających pracowników byłoby bardzo trudne do zrealizowania, z uwagi na konieczność skalkulowania dochodu w celu określenia wysokości należnej składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Alternatywnie, Polski Ład wprowadza uproszczoną metodę kalkulacji składki zdrowotnej, zgodnie z którą przez cały rok kalendarzowy miałaby zastosowanie podstawa wymiaru równa kwocie przychodów uzyskanych w poprzednim roku kalendarzowym pomniejszona o kwotę opłaconych w poprzednim roku kalendarzowym składek na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe. Taka składka nie byłaby więc płacona od dochodu podatkowego i dla jej wyliczenia nie można byłoby uwzględniać poniesionych kosztów uzyskania przychodu.
Dla podatników prowadzących działalność gospodarczą opodatkowaną skalą podatkową ustawodawca przewidział tzw. ulgę dla klasy średniej, która ma zniwelować negatywne skutki nieodliczanej składki zdrowotnej.
Opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych
Inną metodę kalkulacji składki na ubezpieczenie zdrowotne ustawodawca przewidział dla podatników, którzy rozliczają podatek dochodowy ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych uzależniając jej wysokość od dwóch zmiennych:
- wysokości przychodów (pomniejszonej o składki ZUS, jeżeli nie zostały one zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub odliczone od dochodu) oraz
- przeciętnego wynagrodzenia.
Składka zdrowotna dla opodatkowanych ryczałtem będzie stanowić 9% podstawy wymiaru, która wynosi:
- Dla rocznych przychodów nieprzekraczających 60.000 zł – 60% przeciętnego wynagrodzenia według GUS
- Dla rocznych przychodów większych niż 60.000 zł i mniejszych od 30.000 zł– 100% przeciętnego wynagrodzenia według GUS
- Dla rocznych przychodów przekraczających 300.000 zł– 180% przeciętnego wynagrodzenia według GUS.
Powyższe przeciętne wynagrodzenie oznacza przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszane przez Prezesa GUS.
Dane za czwarty kwartał 2021 r. będą dostępne prawdopodobnie w drugiej połowie stycznia 2022 r. a co za tym idzie, wtedy będzie możliwe obliczenie wartości składki zdrowotnej dla przedsiębiorców opodatkowanych ryczałtem. Niemniej, biorąc pod uwagę, że w trzecim kwartale 2021 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie włącznie z wypłatami z zysku ogłoszone przez Prezesa GUS wyniosło 5.885,75 zł, dla przedsiębiorcy, którego roczne dochody nie przekraczają 60.000 zł, składka wyniesie prawdopodobnie ok. 320 zł. Przy rocznych dochodach przekraczających tę kwotę, ale mniejszych niż 300.000 zł można będzie spodziewać się składki w wysokości ok. 530 zł, a ryczałtowcy zarabiający najwięcej zapłacą miesięczną składkę oscylującą wokół 950 zł.
Ustalając próg przychodowy przedsiębiorcy będą mieli dwie alternatywy:
- Obliczyć wysokość składki zdrowotnej – jednakowej za wszystkie miesiące w roku na podstawie wartości przychodów z roku poprzedniego;
- Kalkulować składkę zdrowotną na podstawie bieżących przychodów i monitorować przekroczenie wartości granicznych.
Biorąc pod uwagę, że składka zdrowotna będzie liczona nie tylko miesięcznie, ale również rocznie, niezależnie od wybranej metody przedsiębiorca zapłaci tyle samo, kwoty ewentualnej niedopłaty/nadpłaty będą do uregulowania, z tą różnicą, że w przeciwieństwie do niedopłaty, która będzie musiała zostać uregulowana z urzędu (w ciągu miesiąca od terminu złożenia zeznania podatkowego), o zwrot kwoty nadpłaty będzie można ubiegać się na wniosek elektroniczny do ZUS złożony do dnia 30 maja.
Prawo do zwrotu kwoty stanowiącej różnicę między sumą składek wpłaconych za poszczególne miesiące roku kalendarzowego a roczną składką, będzie miało oczywiście zastosowanie do przedsiębiorców bez względu na formę rozliczenia PIT (według skali podatkowej, podatku liniowego, według 5-proc. stawki PIT właściwej dla IP Box czy według ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych).
Opodatkowanie w formie karty podatkowej
Zmiany w zakresie opłacania składki zdrowotnej nie ominą również przedsiębiorców, którzy rozliczają się w formie karty podatkowej. Dla tych podatników ustawodawca przewidział składkę zdrowotną w wysokości 9% minimalnego wynagrodzenia.
W 2022 r. minimalne wynagrodzenie wyniesie 3.010 zł. Zatem przedsiębiorcy na karcie podatkowej zapłacą składkę zdrowotną w wysokości 270,90 zł miesięcznie.
Obowiązkowa składka zdrowotna dla prokurentów i członków zarządu
Polski Ład wprowadził również obowiązkową składkę zdrowotną w wysokości 9% bez możliwości jej odliczenia dla członków zarządu lub prokurentów otrzymujących wynagrodzenia na podstawie pełnienia danej funkcji. Zatem osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu otrzymują wynagrodzenie, będą podlegały od nowego roku obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu. Dotychczas osoby takie nie były objęte ani obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym ani obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym.
Podstawę do naliczenia składki zdrowotnej będzie stanowiła kwota odpowiadająca wysokości wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji. Zgłoszenia do ubezpieczenia, pobierania i opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne będzie dokonywał wypłacający wynagrodzenie.
Accace Sp. z o.o. Warszawa
